Kolven, een hoofdstuk apart
tekst AMBER BOOMSMA – fotografie IMKA WESTERHUIS
Het intieme contact met je baby maakt het geven van borstvoeding speciaal. Daarom voelt kolven voor veel moeders als een vervelend werkje. Gelukkig dient het een goed doel en geeft een voorraadje moedermelk in koelkast en vriezer jou de vrijheid om eens zonder kindje op pad te gaan. Bovendien kun je dankzij kolven borstvoeding blijven geven als je weer gaat werken. In Nederland wordt het geven van moedermelk gestimuleerd, daarom is het wettelijk mogelijk gemaakt om te kolven op het werk of tussendoor je kind te voeden.
Oefenen
Soms maak je in de kraamtijd al kennis met het kolven, bijvoorbeeld als blijkt dat de baby nog niet goed aan de borst kan drinken. Maar in de meeste gevallen begin je – wegens mogelijke zuigverwarring – pas na vier tot zes weken met oefenen. Het kolven is voor jezelf even wennen en ook voor je baby betekent het verandering: leren drinken uit een flesje.
Na vier weken kun je beginnen met één borst af te kolven of een keer tussen twee voedingen in kolven. Geef je baby het beetje afgekolfde melk in een flesje. Een mooie kans voor je partner om te ervaren hoe het is om jullie kindje te voeden. Net als bij het geven van de borst is de toeschietreflex nodig om te kunnen kolven. Het is daarom belangrijk om het hormoon te stimuleren dat ervoor zorgt dat de melk naar buiten komt. Dat begint met een ontspannen houding op een rustige plek. Thuis kan het helpen om, wanneer je aan de éne borst gaat afkolven, je de baby aan de andere borst laat drinken. Zo wek je de toeschietreflex al op. Maar soms is denken aan de baby of hem horen huilen al genoeg.
Kolfsessies
Blijf je volledig moedermelk geven als je weer aan het werk gaat, dan kolf je op werkdagen net zo vaak als je baby op thuisdagen de borst krijgt. Ben je bijvoorbeeld gewend aan zes voedingen per dag en geef je de ochtend-, avond- en nachtvoeding zelf, dan is twee tot drie keer kolven genoeg. Het fijnste is te kolven op de tijden dat je anders de baby zou voeden, maar maak er geen probleem van als het anders loopt. En kolf gerust een keer extra als een kolfsessie niet zoveel melk oplevert als je nodig hebt. De hoeveelheid die je baby drinkt, hangt af van het gewicht, het aantal voedingen en de samenstelling van de gekolfde melk. Het gemiddelde is 150 ml per dag per kilo lichaamsgewicht, dus een baby van vijf kilo drinkt dan zo’n 750 ml per dag, verdeeld over de voedingen. Houd niet te strak vast aan deze richtlijn, want de samenstelling en hoeveelheid moedermelk verschilt per keer en het kan zo zijn dat een baby meer of minder aan ml’s nodig heeft door deze andere samenstelling.
Houdbaarheid Op kamertemperatuur is afgekolfde moedermelk (afgesloten) maximaal tien uren houdbaar. Heb je de melk op een later tijdstip nodig, dan is het belangrijk om het in de koelkast te zetten (max. 4°C) om de kostbare voedingsstoffen zo vers mogelijk te bewaren. Altijd achterin, want in de koelkastdeur of voorin zijn de temperatuurschommelingen te groot. Als je weet dat de melk niet binnen drie dagen wordt gebruikt, vries het dan na het afkoelen meteen in en zet de datum en hoeveelheid erop. Bewaar de melk in schone kunststof of plastic flesjes of in speciale kolfzakjes. Kleine porties zijn handig om later zo nauwkeurig mogelijk te pakken wat je nodig hebt; bovendien ontdooien die relatief gemakkelijk.
Bevroren melk kun je voor gebruik het beste langzaam laten ontdooien in de koelkast en daarna verwarmen in een flessenwarmer. Ontdooien kan ook onder de stromende kraan, door die langzaam van koud naar warm te draaien, of au bain-marie. Zorg ervoor dat het water waarmee je de melk verwarmt niet boven de 40°C komt, dan gaan er meer kostbare stoffen verloren dan nodig. Moedermelk mag je niet ontdooien in de magnetron. Ook verwarmen in de magnetron is af te raden, omdat de voedingsstoffen dan verloren gaan en er door de onregelmatige verwarming zogenoemde ‘hot spots’ in het flesje kunnen ontstaan. Is de melk eenmaal op kamertemperatuur, gebruik het dan zo snel mogelijk. Het kan zijn dat het vet in de melk komt bovendrijven als het even staat, dat mengt zich weer door zachtjes te schudden.
Met de hand kolven
Bekijk onze instructievideo hoe je met de hand moet kolven.